Empathie als drijvende kracht in de samenleving
Tekst Gerrit Brand
Fotografie Kurt van der Elst
Club Guy & Roni maakt het best wel ingewikkeld. Het artistieke gezelschap onder leiding van Guy Weizman en Roni Haver maken verschillende show die, voor zover ik dat kan overzien, soms gelijktijdig draaien. Zo waren we twee weken geleden nog aanwezig bij de première van De Jacht, een stuk van NITE + Slagwerk Den Haag en zaterdag de 14e werd Islands of Empathy alweer voorgesteld. In deze laatste voorstelling staat het begrip empathie centraal.
Onderzocht wordt – in een daverend dansprogramma dat minstens anderhalf uur duurt - hoe empathie de drijvende kracht kan zijn in de manier waarop we samenleven. Uit het begeleidende schrijven: De Nederlandse cultuur leert ons continu de beste versie van onszelf te zijn; individueel en onafhankelijk. In tegenstelling tot talloze andere culturen war de nadruk juist ligt op het collectief en veel minder op persoonlijke ontwikkeling. Maar wat als je zo’n hechte groep vormt dat de kloof met mensen buiten de groep alleen maar groter wordt? ‘Ook zonder leiderschap vindt de samenleving een manier om zich te organiseren. Empathie is een belangrijk menselijk gereedschap bij de poging een positief nieuw systeem te ontwerpen. In Islands of Empathy zoeken we naar de link tussen empathie en chaos,’ aldus Roni Haver, artistiek leider Club Guy & Roni.
De voorstelling is onderdeel van The Human Odyssey. En dat is weer ‘een artistiek traject door middel van voortdurende co-creaties met dansgezelschappen over de hele wereld in een poging om menselijke existentiële pijlers op te sporen en vast te leggen, waardoor de discussie tussen culturen wordt verrijkt en er een innovatieve artistieke uitwisseling en dialoog ontstaat.’ Kunt u het nog volgen?
Elk jaar creëert Club Guy & Roni een nieuwe voorstelling met een gezelschap in het buitenland, op tournee langs beide continenten. In 2023 is dit Islands of Empathy in een muzikale samenwerking met Pape Seck (Senegal/Nederland).
In 2024 zal FAITH opgevoerd worden met kunstenaars in en uit Marokko. Maar dit terzijde.
Laten we ons even concentreren op Islands of Empathy.
Tijdens een première voorstelling in de Stadsschouwburg is het publiek (waaronder, gezien de soms luidkeels gebrachte aanmoedigende kreten veel vrienden en kennissen van de spelers en het gezelschap eromheen) altijd erg enthousiast. Dat alleen al is een belevenis om zo’n voorstelling mee te maken. Islands of Empathy is een dansspektakel met Afrikaanse of in ieder geval Afrikaans getinte muziek.
Het is een voorstelling die continu boeit, omdat er voortdurend actie is op het toneel, en er erg goed gedanst wordt. Je vraagt je echter wel af wat een en ander nu precies met empathie te maken heeft. Ik zag dat niet altijd. Maar goed, dat kan aan mij liggen. De bewegingen van de dansers waren in ieder geval bijzonder, en soms gewaagd. Schokkerig. Wat ze precies uitdrukken? Wanhoop, troost, zeg het maar.
Hoe je de voorstelling ook beoordeelt, in deze tijden van oorlog (Gaza / Israël en Oekraïne / Rusland) is het goed om te zien dat mensen van verschillende nationaliteiten samen een dansprogramma creëren waarin het algemeen menselijke centraal staat: probeer eens met een ander mee te voelen. Laten we het zo zeggen: de voorstelling brengt, zoals we van Guy & Roni gewend zijn, geen doorsnee danstheater maar expressieve, moderne dans. Pape Seck (percussie), in samenwerking met Slagwerk Den Haag) zorgt ervoor dat de dansers met hun bewegingen goed uit de voeten kunnen.
Islands of Empathy is een samenwerking met Senegalese griots; verhalenvertellers die tradities en geschiedenis in leven houden met dans, muziek en poëzie. In Senegal spraken de makers van de voorstelling met spirituele leiders, dansers en kunstenaars over empathie en community. Deze gesprekken vormen de blauwdruk voor Islands of Empathy.
De voorstelling toert tot en met 26 januari door Nederland als de show wordt afgesloten in Theater De Veste in Delft. Zie voor het hele programma de tourlijst.