Tekst Ilse van der Wal
Fotografie Suhaila Sahmarani
De kunst van Mirjam Offringa is niet met één woord te omschrijven. Ze is ooit begonnen met tekenen, maar houdt zich inmiddels ook bezig met film en fotografie. Wat ze hiermee vastlegt varieert van asielzoekers tot Legoblokjes. Offringa doet veel verschillende projecten, elk met een eigen verhaal. Ze begint enthousiast te vertellen over haar variatie op een werk van Mondriaan.
Het Mondriaan-project
Het Mondriaan-Project is een kunstwerk geïnspireerd op de Victory Boogie Woogie van Piet Mondriaan. Offringa heeft zelf een jaar lang in New York gewoond en gewerkt en bij het zien van de Victory Boogie Woogie kreeg ze meteen het idee dat het een plattegrond van de stad was. 'Het trok mij aan. Ik begon me af te vragen wat hij zag als hij vanuit zijn atelier door het raam naar beneden keek.' Voor het Mondriaan-project maakt Offringa de Victory Boogie Woogie van Mondriaan drie dimensionaal door middel van Lego. Naar aanleiding van de plattegrond die zij in het werk van Mondriaan ziet, bouwt ze met Lego de stad de hoogte in. 'Als hij nog geleefd had, zou hij me dat nu waarschijnlijk niet in dank afnemen. Mondriaan heeft de werkelijkheid juist geabstraheerd en plat op papier gezet en ik maak het speels realistisch en in 3D.' Het idee is om uiteindelijk door middel van een filmpje de hele stad te laten zien. Offringa is echter nog hard bezig met het sparen van Legoblokjes zodat haar Mondriaan-project grootschaliger kan worden.
Channels to the stars
'Het eerste idee, om met lego te gaan werken, ontstond toen ik het testbeeld weer eens zag dat vroeger op de nog analoge televisie te zien was. Ik vond het een kleurrijk nostalgisch beeld en wilde het na gaan maken. Hiervoor kon ik uitstekend Lego en Duplo gebruiken. Je kunt alleen niet zoveel kanten op met de beschikbare formaten, dus heb ik eerst elk Legoblokje apart gefotografeerd om er uiteindelijk met Photoshop een volledig beeld van te maken.' Dit werk is ook op een analoge TV vertoond op de Pop Up WeekendExpo bij kunsthandel Peter ter Braak, in de vorm van een video. Bij de video is gebruik gemaakt van geluiden vanuit het universum, die Robert Dijkgraaf eens liet horen in een college van de Wereld Draait Door. De geluiden zijn 'pulsars' oftewel, elektromagnetische stralingen als gevolg van het imploderen van sterren. 'Bij het testbeeld op televisie moest je vroeger aan knoppen draaien om de juiste zenders te ontvangen. Het idee van mijn werk nu is, dat je dan aan de knoppen draait en ineens contact hebt met iets in het heelal. Veel mensen hebben ten slotte wel een vaag verlangen naar contact met het buitenaardse.'
Playmobil
En zo volgde het ene idee op het andere. Op Minerva, waar Offringa autonome beeldende kunst studeerde, volgde ze eens een les van een gastdocent die de studenten vroeg waar ze in hun jeugd graag mee speelden. Hij gaf het advies om daar weer eens wat mee te doen. 'Op dat moment heb ik daar niets mee gedaan, maar onlangs moest ik daaraan terugdenken, door dit spel met Lego. Vroeger speelde ik niet met Lego, maar wel met Playmobil en Barbies. Ik dacht dat die al weggegooid waren. Pas veel later kwam ik erachter dat dit speelgoed nog bij mijn ouders op zolder lag. Dat heb ik toen meegenomen om er misschien ooit eens mee te werken.' Inmiddels is Offringa, naast haar autonome Lego-projecten, nu ook toegepast bezig, door ansichtkaarten te maken met foto's van haar vroegere Playmobil-poppetjes. Deze zet ze neer in een bepaalde setting en daarbij komt een passende tekst of ouderwets Nederlands gezegde te staan.
Asielzoekers' pitch
Een ander project dat Offringa heeft gedaan is de ‘asielzoekers’ pitch’. Hiervoor is ze met asielzoekers in gesprek gegaan om erachter te komen wat zij voor toekomstdromen hadden. Vervolgens heeft ze ze gefotografeerd in die rol die zij graag zouden willen bekleden, bijvoorbeeld als tandarts of actrice. De foto’s werden met Photoshop in bestaande reclame-advertenties of artikelen gemonteerd, om hen op een bestaand voetstuk te plaatsen. Vervolgens werd dit op A3-formaat geprint en op tweedehands dienbladen geplakt, zodat de asielzoekers letterlijk worden opgediend, zoals het grote publiek dit blijkbaar graag ziet. Deze hebben een tijd in het leescafé van de Groninger Forum-bibliotheek gehangen. 'Mensen liepen daar gewoon aan voorbij. Ze dachten blijkbaar 'oh, uitgeknipte artikelen op een dienblad' en bleven niet staan kijken, laat staan het stukje tekst met uitleg lezen dat naast het werk hing. Ze beseften niet dat de reclame of het artikel in scène was gezet. De hernieuwde fictie was voor de voorbijganger al werkelijkheid geworden.' Om het meer pakkend te maken heeft Offringa de werken later aangepast door er confronterende krantenkoppen naast te plakken.
Toegankelijke kunst
Mirjam Offringa zou wel graag meer aandacht willen voor haar autonome werken. 'Natuurlijk wil ik graag dat mijn werk gezien wordt. Anders zou het allemaal voor niets zijn. Ik maak de beelden niet voor mezelf. Het liefst wil ik dat mijn beelden juist de mensen buiten de elite bereiken en dat ze, ook zonder toelichting, begrepen worden. Ik wil autonome kunst toegankelijker maken. Het geeft mij voldoening om mensen op een andere manier naar dingen te laten kijken en ze even uit de routine en sleur van alledag te halen. Toch denk ik ook wel eens 'waarom doe ik dit nog?', want het kost zoveel tijd en geld. Is het die investering wel waard, als het publiek er helemaal niet op zit te wachten? Met name fotografie is een erg duur medium. Daarom heb ik de laatste tijd het tekenen ook weer opgepakt waar ik ooit mee begonnen ben op Minerva. Ik ben er wel achter gekomen dat ik met fotografie en film veel meer ideeën heb. Daarin ben ik vooral op zoek naar een nieuwe en eigen blik, buiten de gangbare en bekende beelden om. Maar dit wordt door het gros van de mensen helaas niet begrepen. Soms post ik een naar mijn idee interessante foto op Facebook en dan zijn er bijvoorbeeld maar twee mensen die dat leuk vinden. En wanneer ik snel een keer een plaatje schiet met mijn mobiele telefoon vinden ineens veertig mensen dat leuk. Kunstliefhebbers kijken anders naar beelden dan mensen die zich niet bezighouden met kunst. Maar hoe bereik ik dan de mensen met mijn verhalen en vernieuwde beelden, als het gros van deze mensen anders naar de dingen kijkt en het daardoor niet begrijpt? Ze zeggen wel eens ‘kennis is macht’, maar dat gaat in het geval van de kennis van autonome kunst niet op, als meer dan 90% van de bevolking deze kennis niet heeft, omdat ze daar simpelweg niet in geïnteresseerd zijn.'
Een autonoom kunstenaar is geen commercieel ondernemer
'Eigenlijk ben ik gewoon knettergek dat ik in deze tijd nog autonoom werk maak', zegt Offringa stellig. 'Zonder subsidie verdien je er niets mee en kost het alleen maar heel veel tijd en zelfs geld. Het verdient alleen goed als je werk door de elite wordt geprezen of als je kunst maakt "voor boven de bank" dat voldoet aan de vraag vanuit de markt. Maar dan spreek je van toegepaste kunst en niet meer van autonoom beeldende kunst. Ik vind niet dat je als autonoom kunstenaar op zoek moet gaan naar vragen vanuit de markt. Als niemand meer de moeite neemt om mensen anders naar de werkelijkheid te laten kijken, behalve de journalistiek, worden we op beeldende wijze niet meer wakker geschud, verrast of verrijkt. Maar blijkbaar denkt het grote publiek daar toch anders over. De autonome kunstenaar wordt steeds meer buiten de zijlijn geplaatst. Daarom ben ik nu op zoek naar een soort middenweg. Wel willen blijven verrassen en blijven zoeken naar vernieuwing of een andere kijk op de werkelijkheid, maar daarin proberen ook wat eenvoudiger en wellicht zelfs esthetischer te communiceren.'
Het project asielzoekerspitch van Offringa hangt sinds 15 mei in het gebouw van DUO. Bij meer interesse in haar veelzijdige kunst kun je terecht op haar website www.mirjamoffringa.com.
Naast autonoom kunstenaar, is Mirjam ook copywriter, video-regisseur en reportagefotograaf en schrijft ze journalistieke achtergrondverhalen en recensies. Zie daarvoor: www.taped.nu
RSS-feed