Na 27 jaar is Andres Serrano terug in Groningen
Tekst en foto’s Gerrit Brand
Op 5 november 2024 vinden de Amerikaanse presidentsverkiezingen plaats. Forum Groningen markeert deze politieke strijd met een expositie van het werk van de Amerikaanse kunstenaar Andres Serrano, met een hoofdrol voor de presidentskandidaat waarop alle ogen gericht zijn: Donald Trump. De expositie America & Trump by Andres Serrano is tot en met 5 november 2024 in het Forum te zien.
Veel mensen zijn Andres Serrano vast nog niet vergeten van de spraakmakende expositie A history of sex in het Groninger Museum in 1997.
Tekst en foto’s Gerrit Brand
Op 5 november 2024 vinden de Amerikaanse presidentsverkiezingen plaats. Forum Groningen markeert deze politieke strijd met een expositie van het werk van de Amerikaanse kunstenaar Andres Serrano, met een hoofdrol voor de presidentskandidaat waarop alle ogen gericht zijn: Donald Trump. De expositie America & Trump by Andres Serrano is tot en met 5 november 2024 in het Forum te zien.
Veel mensen zijn Andres Serrano vast nog niet vergeten van de spraakmakende expositie A history of sex in het Groninger Museum in 1997.
27 jaar geleden was ik bij de opening van de tentoonstelling A history of sex in het Groninger Museum aanwezig. Het was dan ook een verrassing Andres Serrano weer te treffen – 27 jaar ouder – bij het interview dat hij Eelco Bosch van Rosenthal met hem had op 24 maart j.l.
Voor een volle zaal belangstellenden spraken ze een uur lang over de fotoserie America, de multimediainstallatie The Game: All Things Trump en de film Insurrection, die voor het eerst samen te zien zijn in het Forum en een beeld geven van Amerika sinds de aanslagen op 11 september.
Het interview begon met een terugblik op de expositie in 1997 in het Groninger Museum en de plasseks poster die toen zoveel stof deed opwaaien en uiteindelijk werd verboden. Ook vertelde Serrano over zijn al even aanstootgevende foto Piss Christ (een crucifix gedoopt in een vat vol urine van de fotograaf zelf) die de katholieke kerk destijds trachtte tegen te houden.
Serrano vertelde dat hij in juni 2023 met een groep kunstenaars was uitgenodigd voor een ontmoeting met paus Franciscus in de Sixtijnse Kapel, als onderdeel van een poging om ‘de betrokkenheid van de kerk met kunstenaars te verbreden’ en om de toewijding van de kerk te verkondigen om kunst te ondersteunen die dient ‘om ons wakker te schudden, ons op te roepen tot een nieuwe alertheid en een nieuw bewustzijn’ over kwesties van sociale rechtvaardigheid. Serrano tegen Bosch van Rosenthal: ‘Tijdens deze ontmoeting zegende de paus me en gaf me een thumbs up als teken van goedkeuring. Alsof de paus wilde zeggen, die Piss Christ foto is je vergeven. Je bent geen godslasterlijke kunstenaar.’
Serrano roemde het Forum Groningen. ‘Heel bijzonder. Ik geloof niet dat er ergens op de wereld een gebouw is dat zo open en uitnodigend is voor het publiek.’
Groningen neemt nog steeds een bijzondere plek in in zijn hart, al was het alleen al vanwege de expositie in 1997, die veel betekend heeft voor zijn carrière als kunstenaar.
Geen doorsnee kunstenaar
Andres Serrano, New Yorker van geboorte (wat hij een aantal malen benadrukte en waarmee hij maar wilde zeggen dat hij geen typische doorsnee Amerikaan is) en inmiddels 73 jaar oud, maakte een ontspannen indruk tijdens het interview. Hij vertelde honderduit. Duidelijk werd dat hij zichzelf niet ziet als doorsnee succesvolle kunstenaar. Hij maakt zijn foto’s op zijn manier. In wezen probeert hij politiek ook buiten zijn werk te houden. Voor de toeschouwer is het dan ook niet duidelijk of Serrano nu een aanhanger/bewonderaar van Trump is of niet. ‘Trump is een fenomeen en dat interesseert me.’ Op de tentoonstelling in het Forum is een enorme verzameling Trump-parafernalia te zien, allemaal items die op de een of andere manier iets met Donald Trump te maken hebben en die Serrano zelf verzameld heeft, vooral – zoals hij vertelde – door aankoop via veilingen en sites als eBay. Van hotel- en casino-souvenirs van het merk Trump, tot sportmemorabilia, het bruidstaartje van Melanie en Donald Trump (Ook een verhaal apart waarover Serrano in het interview vertelde), gesigneerde tijdschriftcovers en foto's. Recentelijk is de collectie van The Game aangevuld met Trumps gouden 'Geef nooit op'-sneakers. Over die sneakers vertelde Serrano dat ze in wezen gewoon ‘nep’ zijn, een commercieel project, zeker geen limited edition. Hij had via een website onmiddellijk voor 4000 euro een paar gouden sneakers besteld, maar na weken wachten kwamen ze nog niet aan. Toen bleek dat hij nog een maand of vier zou moeten wachten tot alle bestelde sneakers gefabriceerd zouden worden. ‘Ja, dacht ik, zo kan ik het ook. Business maken van het idee.’ Hij vroeg en kreeg zijn betaling terug.
De fotoserie America (2001-2004)
Andres Serrano werkte na de aanslag op het World Trade Center in september 2001 meer dan drie jaar aan de fotoserie America om de vijand een gezicht te geven. Het gaat om grote monumentale portretten van onbekende en bekende Amerikanen: van brandweerman tot drugsverslaafde en van Yoko Ono, tot Anna Nicole Smith en Donald Trump. Door de lens van Serrano laten ze ieder op hun eigen wijze het gezicht van Amerika zien. In de expositie in Groningen zijn ruim dertig portretten uit de fotoserie te zien.
Insurrection (2022)
Insurrection ('Opstand') maakte Serrano als reactie op de gebeurtenissen van 6 januari 2021, toen een protestbijeenkomst tegen de verkiezingsuitslag van november 2020 uitmondde in de bestorming van het Capitool. Hij neemt de kijker in sneltreinvaart mee door de gebeurtenissen van die dag aan de hand van smartphonebeelden, nieuwsfragmenten en filmfragmenten uit de Amerikaanse geschiedenis. De film (75 min) wordt doorlopend in de expositie getoond. Het vergt wel enig geduld om de hele film te bekijken. Wel de moeite waard overigens. Andres Serrano vertelde dat hij graag zou zien dat de film op tv wordt vertoond. Iets voor Netflix misschien. Het is overigens geen documentaire in de traditionele zin. Serrrano verzamelde beelden en plakte ze achter elkaar zodat de kijker een goed idee krijgt van wat er allemaal gebeurde tijdens de bestorming van het Capitool, min of meer op instigatie van de ex-president.
Gratis instaprondleidingen
Toevallig was er, toen ik de tentoonstelling bezocht, een van de rondleiders in de zalen op de vierde verdieping van het Forum aanwezig. Hij vertelde enthousiast over de expositie. Door een rondleiding te boeken krijgt je bezoek zeker meer diepgang en krijg je bovendien een inkijk in de totstandkoming van de tentoonstelling, die door medewerkers van het Forum zelf is opgebouwd.
Al met al zeer de moeite waard, en nog een minstens een half jaar te bezoeken. Na de tentoonstelling met fotowerk van Chas Gerritsen weer een prachtige foto-expositie in het Forum. Het Groninger Museum mag wel oppassen. Zie voor meer informatie, de website van het Forum.
Andres Serrano werkte na de aanslag op het World Trade Center in september 2001 meer dan drie jaar aan de fotoserie America om de vijand een gezicht te geven. Het gaat om grote monumentale portretten van onbekende en bekende Amerikanen: van brandweerman tot drugsverslaafde en van Yoko Ono, tot Anna Nicole Smith en Donald Trump. Door de lens van Serrano laten ze ieder op hun eigen wijze het gezicht van Amerika zien. In de expositie in Groningen zijn ruim dertig portretten uit de fotoserie te zien.
Insurrection (2022)
Insurrection ('Opstand') maakte Serrano als reactie op de gebeurtenissen van 6 januari 2021, toen een protestbijeenkomst tegen de verkiezingsuitslag van november 2020 uitmondde in de bestorming van het Capitool. Hij neemt de kijker in sneltreinvaart mee door de gebeurtenissen van die dag aan de hand van smartphonebeelden, nieuwsfragmenten en filmfragmenten uit de Amerikaanse geschiedenis. De film (75 min) wordt doorlopend in de expositie getoond. Het vergt wel enig geduld om de hele film te bekijken. Wel de moeite waard overigens. Andres Serrano vertelde dat hij graag zou zien dat de film op tv wordt vertoond. Iets voor Netflix misschien. Het is overigens geen documentaire in de traditionele zin. Serrrano verzamelde beelden en plakte ze achter elkaar zodat de kijker een goed idee krijgt van wat er allemaal gebeurde tijdens de bestorming van het Capitool, min of meer op instigatie van de ex-president.
Gratis instaprondleidingen
Toevallig was er, toen ik de tentoonstelling bezocht, een van de rondleiders in de zalen op de vierde verdieping van het Forum aanwezig. Hij vertelde enthousiast over de expositie. Door een rondleiding te boeken krijgt je bezoek zeker meer diepgang en krijg je bovendien een inkijk in de totstandkoming van de tentoonstelling, die door medewerkers van het Forum zelf is opgebouwd.
Al met al zeer de moeite waard, en nog een minstens een half jaar te bezoeken. Na de tentoonstelling met fotowerk van Chas Gerritsen weer een prachtige foto-expositie in het Forum. Het Groninger Museum mag wel oppassen. Zie voor meer informatie, de website van het Forum.