 | Tekst Joanna Paszkiewicz Foto Victor van Loon Naar aanleiding van de expositie met fotowerk van Ruben Terlou in Noorderlicht praatte Joanna Paszkiewicz met Tai-Chi leraar Jan Jansen, die in 1992 een studiereis naar China maakte. Ons gesprek was gepland in de Noorderlicht Fotogalerie bij de expositie “Ontmoeting Langs Yangtze – een reis van Ruben Terlou door China” maar er waren te veel bezoekers om daar te kunnen praten. (Ruben Terlou is ook de auteur van de indrukwekkende zesdelige documentaire serie over hedendaagse China, die dit jaar om te zien was in NPO 2). |
Bij de opening van een expositie in Noorderlicht heb ik nog nooit zoveel mensen bij elkaar gezien. Wie waren zij? Iemand zei: “VPRO mensen, media mensen” en daarna: “Als ik naar deze foto’s kijk zie ik dubbel… omdat ik mij de beelden uit de film herinner”.
De achtergrond van jouw foto is symbolisch: de Drieklovendam in de Yangtze. Deze grootste stuwdam ter wereld (185 m hoog, 2309 m lang) kan het symbool genoemd worden van de industriële revolutie in de Volksrepubliek China. In 1992, tijdens jouw studie reis bestond deze nog niet. Je ging in de eerste periode van “booming China”.
Het doel van mijn studieontdekkingsreis was: het ontmoeten van allerlei typen leraren in verschillende delen van China. Ook om te weten hoe het is om in China zelf Tai Chi te ondergaan met verschillende leraren.
Is dit gelukt? Immers de mogelijkheden voor individuele reizen zijn beperkt.
In een aantal aspecten is dit goed gelukt. Ik had introductierecommandatie brieven voor zeven interessante en soms ook beroemde leraren dankzij mijn twee Chinese leraren; vanaf de jaren tachtig tot nu aan toe: Tang Wei (man) en Wang Yan (vrouw).
Na deze reis besefte ik des te meer dat je in het Westen, met name Nederland, je heel goed kunt ontwikkelen als je graag wil. Wat Tai Chi betreft ook op ander gebied omdat wij hier veel vrijheid kennen en organisatie vaak transparant is. Maar in China gaat het moeizaam om contacten te leggen. China heeft een sterke sociale code. Dat kan helpen als je mee wil doen.
Mijn aandacht in China lag bij Tai Chi maar de grotere maatschappelijke context raakte mij ook. Mijn Javaans-Chinese leraar Djie Han Thung (helaas overleden) sprak vaak over de harde Chinese samenleving. In deze harde samenleving heb je echter tot vitaliteit en kracht leidende oefeningen, waarbij de benadering heel zacht is, om tot grote ontspanning te komen. Dat zie je er je bijv. in de parken - de bezieling van de mensen in de oefeningen met het doel: zelfvertrouwen en vitaliteit op te bouwen.
Jansens studiereis was slechts drie jaar na de afslachting taferelen op het Tian’anmenplein - De Poort van de Hemelse Vrede, het symbool van de politieke macht. De regering, media en internet in Volksrepubliek China doen er nog altijd het zwijgen toe.
Wij hebben toevallig hetzelfde boek: Tian An Men Diary – Thirteen Days in June (eerste publicatie in USA, in 1989) van de Amerikaanse buitenlandse correspondent, winnaar van de Pulitzer prijs, Harrison E. Salisbury in de kast staan. Salisbury ging naar Beijing om en tv-reportage te maken ter gelegenheid van 40-jaar Volksrepubliek China. Logerend in Hotel Peking kon hij door de ramen kijken, volgen wat er gebeurde…Het aantal slachtoffers van deze vreedzame protestbeweging zal nooit exact te achterhalen zijn.
Spraken destijds (in de gesloten circuits natuurlijk) Chinese mensen hierover? Kreeg je kans op politieke gesprekken?
Binnenskamers kon ik korte uitwisselingen hebben. Reacties op Tian’anmen? Altijd kort. Zij noemen dit gebeuren vaak een roekeloze actie; er was geen kans van slagen. Mensen wilden daar niet echt over spreken.
In het algemeen kunnen contacten niet zo makkelijk van de grond komen. Als je iets wilt bereiken in China moet je er veel tijd aan besteden. Mijn reis duurde ongeveer drie maanden. Ik kon mij slecht in beperkt Mandarijns uiten. Door het taalprobleem verliep alles moeizaam.
Jouw “westerse afkomst” maakte het ook moeilijker…
Ja en nee. Ik was nog in het begin van de “booming periode”. Mensen waren zich erg bewust dat de samenwerking met Engelstalige landen zoals met de Verenigde Staten flink zou toenemen, dus er waren mensen die steeds met mij Engels wilden praten om de taal te oefenen. Ik heb veel armoede gezien maar ook veel geldjachtige mensen die erg prat gingen op hun materiële succes. Later heb ik gehoord dat deze discrepantie is toegenomen. De mensen die in 1992 tussen de 40 en 50 waren voelden zich “de verloren generatie” door de dwang en vernietigingen tijdens de “Culturele Revolutie”, 1966-1976.
Maar je was ook - af en toe - toerist.
Ik kon van de veelzijdigheid van de Chinese keuken genieten; bijvoorbeeld van tientallen bereidingswijzen van kip, iets wat wij niet kennen!
Prachtige soorten van tofu, allerlei groenteschotels. Altijd lekker en niet duur.
Ik kon gezellig treinreizen met Chinese vrienden. Ik heb veel prachtige situaties meegemaakt. Er was een hittegolf in de zomer van 1992. In Shanghai heb ik op het dak geslapen met meer dan tien mensen op matjes. Nu, als ik naar foto’s van Shanghai kijk, kan ik niet meer traceren waar de Hu Tong was, waar ik toen woonde. Je zit overal wolkenkrabbers.
In de middeleeuwse stad Nanjing met de langste stadsmuur van de wereld, had ik nog kans om te genieten van de oude Chinese stadsfeer en iets wat ik “groepscultuur” noem. Bijvoorbeeld: ’s ochtends vroeg oefenende mensen samen in de parken om aan zichzelf te werken.
Daar is iets gebeurd wat ik me met groot plezier herinner. Ik wachtte ’s ochtends vroeg op de bus bij het busstation. Ik begon (denkend dat ik alleen was) een serie Tai Chi oefeningen. Maar de toestromende mensen die voor de bussen kwamen observeerden mij half verscholen achter het busstation. Toen ik klaar was, kreeg ik van honderden mensen spontaan applaus.
De achtergrond van jouw foto is symbolisch: de Drieklovendam in de Yangtze. Deze grootste stuwdam ter wereld (185 m hoog, 2309 m lang) kan het symbool genoemd worden van de industriële revolutie in de Volksrepubliek China. In 1992, tijdens jouw studie reis bestond deze nog niet. Je ging in de eerste periode van “booming China”.
Het doel van mijn studieontdekkingsreis was: het ontmoeten van allerlei typen leraren in verschillende delen van China. Ook om te weten hoe het is om in China zelf Tai Chi te ondergaan met verschillende leraren.
Is dit gelukt? Immers de mogelijkheden voor individuele reizen zijn beperkt.
In een aantal aspecten is dit goed gelukt. Ik had introductierecommandatie brieven voor zeven interessante en soms ook beroemde leraren dankzij mijn twee Chinese leraren; vanaf de jaren tachtig tot nu aan toe: Tang Wei (man) en Wang Yan (vrouw).
Na deze reis besefte ik des te meer dat je in het Westen, met name Nederland, je heel goed kunt ontwikkelen als je graag wil. Wat Tai Chi betreft ook op ander gebied omdat wij hier veel vrijheid kennen en organisatie vaak transparant is. Maar in China gaat het moeizaam om contacten te leggen. China heeft een sterke sociale code. Dat kan helpen als je mee wil doen.
Mijn aandacht in China lag bij Tai Chi maar de grotere maatschappelijke context raakte mij ook. Mijn Javaans-Chinese leraar Djie Han Thung (helaas overleden) sprak vaak over de harde Chinese samenleving. In deze harde samenleving heb je echter tot vitaliteit en kracht leidende oefeningen, waarbij de benadering heel zacht is, om tot grote ontspanning te komen. Dat zie je er je bijv. in de parken - de bezieling van de mensen in de oefeningen met het doel: zelfvertrouwen en vitaliteit op te bouwen.
Jansens studiereis was slechts drie jaar na de afslachting taferelen op het Tian’anmenplein - De Poort van de Hemelse Vrede, het symbool van de politieke macht. De regering, media en internet in Volksrepubliek China doen er nog altijd het zwijgen toe.
Wij hebben toevallig hetzelfde boek: Tian An Men Diary – Thirteen Days in June (eerste publicatie in USA, in 1989) van de Amerikaanse buitenlandse correspondent, winnaar van de Pulitzer prijs, Harrison E. Salisbury in de kast staan. Salisbury ging naar Beijing om en tv-reportage te maken ter gelegenheid van 40-jaar Volksrepubliek China. Logerend in Hotel Peking kon hij door de ramen kijken, volgen wat er gebeurde…Het aantal slachtoffers van deze vreedzame protestbeweging zal nooit exact te achterhalen zijn.
Spraken destijds (in de gesloten circuits natuurlijk) Chinese mensen hierover? Kreeg je kans op politieke gesprekken?
Binnenskamers kon ik korte uitwisselingen hebben. Reacties op Tian’anmen? Altijd kort. Zij noemen dit gebeuren vaak een roekeloze actie; er was geen kans van slagen. Mensen wilden daar niet echt over spreken.
In het algemeen kunnen contacten niet zo makkelijk van de grond komen. Als je iets wilt bereiken in China moet je er veel tijd aan besteden. Mijn reis duurde ongeveer drie maanden. Ik kon mij slecht in beperkt Mandarijns uiten. Door het taalprobleem verliep alles moeizaam.
Jouw “westerse afkomst” maakte het ook moeilijker…
Ja en nee. Ik was nog in het begin van de “booming periode”. Mensen waren zich erg bewust dat de samenwerking met Engelstalige landen zoals met de Verenigde Staten flink zou toenemen, dus er waren mensen die steeds met mij Engels wilden praten om de taal te oefenen. Ik heb veel armoede gezien maar ook veel geldjachtige mensen die erg prat gingen op hun materiële succes. Later heb ik gehoord dat deze discrepantie is toegenomen. De mensen die in 1992 tussen de 40 en 50 waren voelden zich “de verloren generatie” door de dwang en vernietigingen tijdens de “Culturele Revolutie”, 1966-1976.
Maar je was ook - af en toe - toerist.
Ik kon van de veelzijdigheid van de Chinese keuken genieten; bijvoorbeeld van tientallen bereidingswijzen van kip, iets wat wij niet kennen!
Prachtige soorten van tofu, allerlei groenteschotels. Altijd lekker en niet duur.
Ik kon gezellig treinreizen met Chinese vrienden. Ik heb veel prachtige situaties meegemaakt. Er was een hittegolf in de zomer van 1992. In Shanghai heb ik op het dak geslapen met meer dan tien mensen op matjes. Nu, als ik naar foto’s van Shanghai kijk, kan ik niet meer traceren waar de Hu Tong was, waar ik toen woonde. Je zit overal wolkenkrabbers.
In de middeleeuwse stad Nanjing met de langste stadsmuur van de wereld, had ik nog kans om te genieten van de oude Chinese stadsfeer en iets wat ik “groepscultuur” noem. Bijvoorbeeld: ’s ochtends vroeg oefenende mensen samen in de parken om aan zichzelf te werken.
Daar is iets gebeurd wat ik me met groot plezier herinner. Ik wachtte ’s ochtends vroeg op de bus bij het busstation. Ik begon (denkend dat ik alleen was) een serie Tai Chi oefeningen. Maar de toestromende mensen die voor de bussen kwamen observeerden mij half verscholen achter het busstation. Toen ik klaar was, kreeg ik van honderden mensen spontaan applaus.
RSS-feed