Toneelstuk Noord Nederlands Toneel (NNT) zeer de moeite waard. Ga!
De Twaalf Gezworenen
Tekst Gerrit Brand
Foto’s Reyer Boxem
Over het toneelstuk De twaalf gezworenen is al heel veel geschreven. Niet alleen door de regionale maar ook door de landelijke pers. De recensies zijn over het algemeen lovend tot zeer lovend. Men vindt het een mooi stuk, goed gespeeld en bijzonder qua vormgeving. En goed geregisseerd door Guy Weizman die hiermee zijn debuut als toneelregisseur gemaakt heeft. Wie ben ik dan, denk ik, om er nog een heel verhaal aan toe te voegen.
Foto’s Reyer Boxem
Over het toneelstuk De twaalf gezworenen is al heel veel geschreven. Niet alleen door de regionale maar ook door de landelijke pers. De recensies zijn over het algemeen lovend tot zeer lovend. Men vindt het een mooi stuk, goed gespeeld en bijzonder qua vormgeving. En goed geregisseerd door Guy Weizman die hiermee zijn debuut als toneelregisseur gemaakt heeft. Wie ben ik dan, denk ik, om er nog een heel verhaal aan toe te voegen.
Ik kies daarom voor een andere invalshoek, die van de leek op toneelgebied. Dat ben ik in wezen ook, ondanks mijn literaire achtergrond. Van toneel heb ik niet veel verstand en ik ben zeker geen kenner. Maar ik denk dat de lezers van STAD en van deze blog/recensie over het algemeen ook geen toneelkenners zijn, misschien zelf wel helemaal geen liefhebbers van toneel.
STAD magazine was bij de première van het stuk in de Stadsschouwburg aanwezig. Dat was op zondagmiddag 1 maart om 4 uur. Het was volle bak in de schouwburg, met veel genodigden, mensen van de gemeente, uit het bedrijfsleven en de kunstwereld. Ik had het idee dat iedereen die er een beetje toedoet in de cultuursector er wel bij was. De stemming zat er goed in. Het was druk en gezellig in de zaal.
De twaalf gezworenen is geen nieuw stuk, maar dateert al uit de jaren vijftig. Men noemt het een klassieker uit 1954, geschreven door de Amerikaan Reginald Rose. In die tijd werd het ook verfilmd als 12 Angry Men, de film kreeg zelfs een aantal Oscars. Helaas heb ik die film nooit gezien.
Henry Fonda speelde de hoofdrol, de rol van de voorzitter van de twaalfkoppige jury, die een oordeel moet vellen over het al dan niet schuldig zijn aan moord van een zestienjarige jongen. Het stuk is vaak gespeeld. Het thema van het stuk heeft te maken met de vraag in hoeverre je oordeel over iets wordt beïnvloed door vooroordelen, racisme en persoonlijke angsten.
In Nederland kennen we geen juryrechtspraak maar in Amerika en trouwens ook in België om maar een land te noemen is dit de gewoonste zaak van de wereld. De rechter velt zijn oordeel op basis van de beslissing van de jury: schuldig of niet schuldig. In het stuk dat nog tot en met zaterdag in Groningen te zien is bestaat de jury uit twaalf leden. Eén van hen is van mening dat de jongen schuldig is aan moord (met een mes) op zijn vader, de andere elf hebben geen twijfel. De bewijzen zijn onmiskenbaar, de jongen heeft het gedaan. Maar het oordeel moet unaniem zijn en dus moet die ene dissident in hun gelederen omgepraat worden. Het eind van het liedje is dat het omgekeerde gebeurt. De man die twijfelt aan de schuld van de jongen zorgt voor onrust in de gelederen van de anderen en de een na de ander begint ook te twijfelen. Een mooi thema natuurlijk waarin je als toneelschrijver heel wat kwijt kunt aan opvattingen en inzichten inzake de menselijke psyche.
STAD magazine was bij de première van het stuk in de Stadsschouwburg aanwezig. Dat was op zondagmiddag 1 maart om 4 uur. Het was volle bak in de schouwburg, met veel genodigden, mensen van de gemeente, uit het bedrijfsleven en de kunstwereld. Ik had het idee dat iedereen die er een beetje toedoet in de cultuursector er wel bij was. De stemming zat er goed in. Het was druk en gezellig in de zaal.
De twaalf gezworenen is geen nieuw stuk, maar dateert al uit de jaren vijftig. Men noemt het een klassieker uit 1954, geschreven door de Amerikaan Reginald Rose. In die tijd werd het ook verfilmd als 12 Angry Men, de film kreeg zelfs een aantal Oscars. Helaas heb ik die film nooit gezien.
Henry Fonda speelde de hoofdrol, de rol van de voorzitter van de twaalfkoppige jury, die een oordeel moet vellen over het al dan niet schuldig zijn aan moord van een zestienjarige jongen. Het stuk is vaak gespeeld. Het thema van het stuk heeft te maken met de vraag in hoeverre je oordeel over iets wordt beïnvloed door vooroordelen, racisme en persoonlijke angsten.
In Nederland kennen we geen juryrechtspraak maar in Amerika en trouwens ook in België om maar een land te noemen is dit de gewoonste zaak van de wereld. De rechter velt zijn oordeel op basis van de beslissing van de jury: schuldig of niet schuldig. In het stuk dat nog tot en met zaterdag in Groningen te zien is bestaat de jury uit twaalf leden. Eén van hen is van mening dat de jongen schuldig is aan moord (met een mes) op zijn vader, de andere elf hebben geen twijfel. De bewijzen zijn onmiskenbaar, de jongen heeft het gedaan. Maar het oordeel moet unaniem zijn en dus moet die ene dissident in hun gelederen omgepraat worden. Het eind van het liedje is dat het omgekeerde gebeurt. De man die twijfelt aan de schuld van de jongen zorgt voor onrust in de gelederen van de anderen en de een na de ander begint ook te twijfelen. Een mooi thema natuurlijk waarin je als toneelschrijver heel wat kwijt kunt aan opvattingen en inzichten inzake de menselijke psyche.
Hoe maak je zo’n stuk spannend? En was het spannend? Zo’n toneelstuk duurt al gauw twee uur en als je voor het eerst naar een toneelstuk gaat vraag je je af of je zo’n lange zit wel uit zult houden? Per slot van rekening is het geen film met alle spanning en actie die erbij hoort maar een statisch toneelstuk.
Je begrijpt het al, ik probeer je enthousiast te maken voor het toneel.
Ten eerste hebben we hier in Groningen een eigen toneelgezelschap, het NNT, dat moet gewaardeerd worden en ten tweede werken er mensen aan mee die allerlei interessante ideeën hebben over dat toneel. De regie van De twaalf gezworenen is gedaan door Guy Weizman. Hij was eigenlijk invaller omdat Dana Nechustan om persoonlijke redenen zich ziek moest melden. Weizman is eigenlijk van huis uit geen toneelregisseur maar houdt zich bezig met zijn eigenClub Guy & Roni, een rauw, aangrijpend, internationaal, avantgardistisch en noem maar op dansgezelschap dat ook in Groningen gevestigd is. Check it out, zou ik zeggen. Iemand die normaal gesproken zo’n swingende club aanstuurt moet wel haast op de proppen komen met iets bijzonders op het toneel. En dat heeft hij met De twaalf gezworenen dan ook gedaan. Het decor is fantastisch, de spelers zijn voortdurend in beweging en als toeschouwer maak je je soms zorgen ‘of ze er niet af zullen vallen.’ Ik hou maar even geheim hoe kunstig dat decor in elkaar is gezet. Er wordt prachtig gespeeld en je verveelt je als toeschouwer geen minuut. Het is razend interessant om te zien hoe het ene na het andere jurylid overstag gaat, tot de conclusie komt dat het allemaal niet zo simpel ligt met die bewijzen en zijn mening bij moet stellen.
Interessant is dat er aan de tekst geen woord veranderd is. De tekst is niet gemoderniseerd. Dat mocht ook niet, want die tekst is heilig. Dat is contractueel vastgelegd. Die tekst is natuurlijk ook hartstikke goed. Maar dankzij de choreografie van Weizman en het prima spel van de acteurs is het een spannend stuk geworden. Ik zei het al, ik ben een leek op toneelgebied, en het toneel is ook niet meteen iets wat me enorm aantrekt, maar dit stuk heeft mijn hart (voor het toneel) gestolen. Ga het zien, zou ik zeggen. Je doet jezelf en degene die je mee weet te krijgen er een groot plezier mee. Persoonlijk heb ik besloten vaker naar een voorstelling van het NNT te gaan.
De twaalf gezworenen
NNT
Locatie: Stadsschouwburg Groningen
Elke avond tot en met 7 maart, 20.15 u
ook van 14 t/m 18 april
Verder tournee in het land tot en met 3 mei: Steenwijk, Enschede, Utrecht, Emmeloord, Emmen, Amsterdam, Haarlem, Den Haag, Arnhem, Den Bosch etc (zie voor hele lijst de website van het NNT)
RSS-feed