Foto Detmer Hubbeling
Precies vijf jaar geleden, 16 oktober 2015, opende het vernieuwde Grafisch Museum (GRID) de deuren. Het Grafisch Museum is verhuisd van de Rabenhauptstraat naar centraal gelegen locatie: het voormalig pand van het Provinciaal Archief aan de Sint Jansstraat. De oude locatie was het markante gebouw van de Von Raubenhaupt School, gebouwd in 1928-1929, een ontwerp van de stadsarchitect Siebe Jan Bouma. Nu is het Grafisch Museum gevestigd aan de St. Jansstraat in Groningen.
Al ver voor de verhuizing was u verbonden aan het Museum.
Het Grafisch Museum is daar gestart in de jaren ’80. Er waren ongeveer 40 vrijwilligers aangetrokken. Zelf ben ik in 2007 begonnen en ik ben nog steeds vrijwilliger op zondagmiddag. Ik vind zondagspubliek aantrekkelijk; deze mensen zijn echt geïnteresseerd.
Was het te voorzien, dat Museum voor u zo lang een gewaardeerde plaats bleef?
Dat was duidelijk vanaf het begin. Mijn vader Eildert Hoving was een vakmandrukker. In Sappemeer geboren, werkte hij in veel drukkerijen voor verschillende uitgevers. Mijn vader was de voorman van een werkploeg van drukkers. Hij was offsetdrukker, dus hij specialiseerde zich in de productie van hoogwaardig fullcolour drukwerk. Hij was trots op zijn specialiteit. Hij voelde zich voorbestemd voor veel gespecialiseerde taken en wilde nooit bij een grote drukkerij werken, omdat… zoals hij voor de grap zei: “Zwart-wit drukken kan iedereen”.
Mijn vader was een perfectionist. Hij was bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de affiches van het Noord Nederlands Orkest en het Noorder Dierenpark, in kleur gedrukt. En de kleur moest perfect zijn! Ik herinner mij de momenten, wanneer hij een nieuw nummer van Schildersblad (landelijk tijdschrift, nu digitaal), in zijn handen nam en kon constateren, dat de kleuren mooi waren uitgevallen.
Dat was in Leeuwarden, bij drukkerij en uitgeverij Eisma. Het levensmotto van mijn vader was: “Waar je werk is, is je woonplaats”. Wij zijn dus vaak verhuisd. In 1957 - Deventer, 1960 - Emmen (ik ben daar in 1961 geboren), 1967 - Leeuwarden. Wij verhuisden naar Groningen in 1978. De naam van de Groningse drukkerij was Kemper.
Heeft u nog meer herinneringen van de eerste contacten met de wereld van typografie en drukwerk?
Vanaf mijn kinderjaren is mijn spontane interesse voortdurend bij de drukkerij gebleven. Mijn vakantiewerk was altijd in een drukkerij. De geur van het drukken, die komt door de chemische reacties, had voor mij iets magisch. Dus bij het Grafisch Museum, dat echt naar drukkerij rook, ben ik teruggekeerd bij mijn oude fascinatie.
Maar er was toen nog iets. Ik kon als kind instinctief voelen dat drukkers en typografen karakteristieke eigenschappen hebben; een speciale mentaliteit, bepaalde humor, aparte manier van praten. Dus - eigen blik op de wereld.
Er is bekend dat zij behoren tot de elitaire groep van vakmensen, dankzij hun ervaring met druktechniek en de contacten met andere specialisten in dit vak, grafische vormgevers, illustratoren, grafici en met invloedrijke opdrachtgevers - machthebbers, politici, wetenschappers, schrijvers; of via hun teksten of direct.
Drukkers stonden algemeen bekend om hun sterke sociale verbinding. De typografen hadden een leidende rol in de eerste jaren van de vakbeweging. Het initiatief van een landelijke vakbond, opgericht in 1871, is bij deze professionele groep begonnen.
Mijn vader was altijd sociaal actief. Hij was onder meer leermeestergezel en secretaris van de DOC – District Opleidingen Commissie. Van mijn kindertijd herinner ik mij de grote stapels portfolio’s in ons huis.
Als beroepsgroep onderscheiden de drukkers zich door hun politieke activisme.
De drukkers waren vaak politiek links; leden van PSP, CPN, PvdA. Politiek speelde ook een rol binnen mijn vaders familie. Zij waren links georiënteerd. Mijn vader was lid van de PSP - Pacifistisch Socialistische Partij; zijn zus, ook van PSP, was een lid van de gemeenteraad in Hoogezand. Ik kom dus uit een rood nest. En dat zit er goed ingebakken.
Onze startpunt was Grafisch Museum, nu ook onder de nam GRID. Was het voor u moeilijk naar de nieuwe locatie te gaan?
2015 was voor ons het jaar van de grote verplaatsing. De verhuizing was zwaar, ook letterlijk; door de historische machines - zware persen, zetmachines, boekbinderij machines…
De verhuizing was door onze oude directrice, Paulina de Nijs, voorbereid. Dat was haar laatste taak voor het Museum. In 2017 nam zij afscheid en in 2018 overleed zij. Zij werd opgevolgd door Fronique Oosterhof.
Dit is nog steeds een museum voor het grafische ambacht, vormgeving en grafische kunst, maar nu met meer het accent op de verbinding tussen oude en hedendaagse technieken en meer actieve betrokkenheid van bezoekers.
De geur van het drukken had voor u iets magisch… Is de geur van de oude drukkerij totaal verloren?
De nostalgische sfeer van de “echte” drukkerij komt langzaam terug. Ook als gevolg van de beroemde traditie van het Museum: activiteiten in het kader van de Werkman technieken. Dit is onze hommage aan Hendrik Werkman (1882-1945), drukker en kunstenaar met het postuum opbouwen van zijn internationale reputatie. In het Werkman atelier op de bovenste verdieping kun je zelf iets in Werkmanstijl doen - een “druksel”, zoals hij het noemde.
Precies vijf jaar geleden, 16 oktober 2015, opende het vernieuwde Grafisch Museum (GRID) de deuren. Het Grafisch Museum is verhuisd van de Rabenhauptstraat naar centraal gelegen locatie: het voormalig pand van het Provinciaal Archief aan de Sint Jansstraat. De oude locatie was het markante gebouw van de Von Raubenhaupt School, gebouwd in 1928-1929, een ontwerp van de stadsarchitect Siebe Jan Bouma. Nu is het Grafisch Museum gevestigd aan de St. Jansstraat in Groningen.